معرفی اجمالی روستای تاریخی ترکان
روﺳﺘﺎي ﺗﺮﻛﺎن، روستایی است تاریخی با جمعیتی بالغ بر 1800 نفر واقع در شهرستان مروست، در فاصله 18 کیلومتری شهر مروست و 200 کیلومتری یزد. این روستا از شرق به کویر نمک، از شمال به شهر مروست، از جنوب به روستای هرابرجان و از غرب به روستای توتک متصل می شود. شغل اصلی مردم آن کشاورزی و باغداری و دامداری است، زبان اصلی و مادری مردم این دیار فارسی است و با گویشی مابین فارسی و کرمانی سخن می گویند و مسلمان و پیرو مذهب شيعه 12 امامي مي هستند. ترکان از نظر موقعیت جغرافیایی در ﭘﻬﻨﻪ ﻧﻴﻤﻪ ﺧﺸﻚ اﺳﺘﺎن ﻳﺰد واﻗﻊ ﺷﺪه اﺳﺖ. دارای تابستان های گرم و زمستان های معتدل و ﻣﻴﺰان ﺑﺎرﻧـدگی آن 100تا200 ﻣﻴﻠﻴﻤﺘﺮ در ﺳـﺎل است. آب مورد نیاز کشاورزی در گذشته از طریق قنات تامین می شده. از جمله قنات های روستای ترکان، قنات باغ، قنات انجیره، قنات شمس آباد و قنات علی آباد است که همه آنها در سال های اخیر خشک و بلااستفاده شده و جای خود را به چاه های آب داده است.
یکی از نقاط برجسته روستای ترکان، وجود بافت تاریخی بکر و منحصربه فردی با مساحت 35 کیلومتر مربع میباشد. این بافت در قسمت شرقی روستا واقع شده است و تا حدود 40 سال پیش صددرصد جمعیت ترکان در آن سکونت داشت. از حوالی سال 1360 بافت جدید به مرور به وجود آمد و رفته رفته اهالی به بافت جدید نقل مکان کردند. موج اصلی جابهجایی به بافت جدید از سال 1370 شروع شد و ظرف کمتر از ده سال،اکثراً در خانههای جدید ساکن شدند. در حال حاضر حدود 20 درصد بافت قدیم قابل سکونت است و افرادی در آن سکونت دارند. بافت جدید حدود 60 درصد از مساحت روستا و بافت قدیم حدود 40 درصد از مساحت روستا را شامل می شود.
لیست آثار تاریخی ثبت شده موجود در بافت تاریخی روستای ترکان
| ردیف | نام اثر | قدمت | شماره ثبت | تاریخ ثبت |
| 1 | برج میان ده ترکان | افشاریه – زندیه | 23156 | 12/10/1386 |
| 2 | خانه ابراهیم صداقت | قاجار | 24426 | 12/10/1386 |
| 3 | حسینیه میان ده ترکان | قاجار | 20467 | 12/10/1386 |
| 4 | خانه کربلایی رمضان یزدانی | قاجار – پهلوی | 24428 | 12/10/1386 |
| 5 | برج نصرالله | افشاریه – زندیه | 20463 | 12/10/1386 |
| 6 | مسجد جامع احمد | قاجار | 19911 | 12/10/1386 |
| 7 | مسجد جلال | صفویه | 20469 | 07/12/1386 |
| 8 | بقعه شریف السادات | پهلوی | 22134 | 12/10/1386 |
| 9 | مسجد کربلایی هاشم | پهلوی دوم | 20470 | 26/12/1386 |
| 10 | بالاخانه و ساباط علی اکبر غلامحسین | زندیه | 24420 | 26/12/1386 |
| 11 | خانه قباد عمرانی | پهلوی | 31639 | 18/10/1395 |